Highlights GVRS 2022

Το 17o Πανελλήνιο συνέδριο Υαλοειδούς- Αμφιβληστροειδούς πραγματοποιήθηκε στις 27-29/1 στο Μέγαρο Μουσικής και οι συμμετέχοντες είχαν την δυνατότητα επιλογής, τόσο της δια ζώσης, όσο και της διαδικτυακής παρακολούθησης. Ο αριθμός των συμμετεχόντων ήταν μεγάλος, όπως και το φάσμα θεμάτων που συζητήθηκαν.

Νεότερα για την Ηλικιακή Εκφύλιση της Ωχράς

Η Ηλικιακή Εκφύλιση της Ωχράς (ΗΕΩ) αποτελεί μια από τις σημαντικότερες αιτίες απώλειας όρασης στους ηλικιωμένους και ο κυριότερος παράγοντας κινδύνου είναι η ηλικία. Άλλοι παράγοντες συνιστούν η γενετική προδιάθεση, το περιβάλλον, η διατροφή και η ύπαρξη καρδιαγγειακής νόσου, ενώ το μόνο τροποποιήσιμο παράγοντα αποτελεί η αλλαγή του τρόπου ζωής. Σήμερα, δεν υπάρχει φαρμακευτική ή χειρουργική θεραπεία για την ξηρά μορφή της ΗΕΩ. Πιθανές θεραπευτικές προσεγγίσεις αποτελούν η μείωση του οξειδωτικού στρες μέσω της νευροπροστασίας και η μείωση της συγκέντρωσης των τοξικών υποπροϊόντων, οι οποίες επικεντρώνονται κυρίως στην οδό του συμπληρώματος, στοχεύοντας σε διάφορους παράγοντες αυτού (C3, C5) μέσω φαρμάκων αλλά και μέσω γονιδιακής θεραπείας. Τα τελευταία αποτελέσματα της 10ετούς παρακολούθησης των ασθενών της μελέτης AREDS2 έδειξαν ότι η χρήση συμπληρωμάτων διατροφής με λουτεΐνη, ζεαξανθίνη και ωμέγα-3 λιπαρά οξέα παίζουν σημαντικό ρόλο στην καθυστέρηση της εξέλιξης της ΗΕΩ. Ο A. Tufail, στην ομιλία του, αναφέρθηκε σε δύο κλινικές δοκιμές σε εξέλιξη, τις OAKS και DERBY, οι οποίες στοχεύουν στην ανάπτυξη θεραπείας για την γεωγραφική ατροφία με τη χρήση του pegcetacoplan, ενός αναστολέα του συμπληρώματος C3. Μάλιστα, ιδιαίτερα ενθαρρυντικά φαίνεται να είναι τα αποτελέσματα της φάσης ΙΙΙ. Συγκεκριμένα, έδειξαν ότι υπάρχει μείωση της ανάπτυξης της γεωγραφικής ατροφίας σε εξωβοθρικές αλλοιώσεις, ενώ ως πιθανές ανεπιθύμητες παρενέργειες αναφέρθηκαν οι ενδοφθάλμιες φλεγμονές, κυρίως ήπιες, σε ποσοστό 1,5% και κάποια περιστατικά ενδοφθαλμίτιδας, τονίζοντας όμως ότι ο κίνδυνος ανάπτυξης είναι ίδιος με αυτόν μετά από τη διενέργεια ενδοϋαλοειδικής έγχυσης Anti-VEGF.

Όσον αφορά τη νεοαγγειακή μορφή της ΗΕΩ, ο Τ. Ρότσος τόνισε την ανάγκη για ύπαρξη ενός φαρμακολογικού παράγοντα που θα μειώσει το μεγάλο αριθμό των ενδοϋαλοειδικών εγχύσεων, αλλά και των επισκέψεων των ασθενών. Είναι ήδη γνωστό, ότι ο κύριος παράγοντας για απόφαση θεραπείας είναι η ύπαρξη ενδοαμφιβληστροειδικού ή υποαμφιβληστροειδικού υγρού, ενώ η ύπαρξη υγρού υπό του μελάγχρου επιθηλίου δεν αποτελεί στόχο θεραπείας. Λίγες μελέτες έχουν διερευνήσει την σημασία του, αλλά τα υπάρχοντα δεδομένα υποδηλώνουν ότι θα μπορούσε να αποτελέσει έναν πρώιμο δείκτη ενεργής νόσου ή υποτροπής.

Ένας νέος φαρμακολογικός παράγοντας, η μπρολουσιζουμάμπη, έλαβε έγκριση με βάση τις κλινικές δοκιμές Hawk και Harrier. Τα συγκεντρωτικά τους αποτελέσματα έδειξαν ότι η μπρολουσιζουμάμπη δεν είναι κατώτερη της αφλιμπερσέπτης ως προς την οπτική οξύτητα την εβδομάδα 48 και >50% των οφθαλμών που έλαβαν μπρολουσιζουμάμπη 6mg παρέμειναν σε διάστημα δόσης 12 εβδομάδων τον πρώτο χρόνο. Επιπρόσθετα, τα ανατομικά αποτελέσματα ευνόησαν την μπρολουσιζουμάμπη έναντι της αφλιμπερσέπτης. Μάλιστα, υπάρχει μια μελέτη όσον αφορά την μπρολουσιζουμάμπη, η μελέτη Brew, η οποία εξέτασε 60 οφθαλμούς, που είχαν ήδη λάβει άλλη θεραπεία. Το 84% των οφθαλμών παρουσίασε μείωση ή εξαφάνιση του υποαμφιβληστροειδικού υγρού, το 79% του ενδοαμφιβληστροειδικού υγρού, ενώ τονίστηκε ότι πρέπει να λαμβάνεται υπόψιν και ο κίνδυνος ενδοφθάλμιων φλεγμονών.

Χειρουργική Ωχράς

Ένα μεγάλο μέρος του συνεδρίου ήταν αφιερωμένο στη χειρουργική του οπισθίου ημιμορίου και σημαντική θέση κατείχε η χειρουργική της ωχράς κηλίδας. Αρχικά, έγινε λόγος για τις επιπλοκές μετά από χειρουργείο για οπή ωχράς, με την υποτροπή να έρχεται στη πρώτη θέση σε ποσοστό 5%, ακολουθούμενη από την αποκόλληση αμφιβληστροειδούς στο 2% και τη δημιουργία επιαμφιβληστροειδικής μεμβράνης στο 0,5%, ενώ τέθηκε και το ερώτημα πόσο χρονικό διάστημα μετά την επέμβαση συνεχίζει η αναδιαμόρφωση του αμφιβληστροειδούς και για ποιο χρονικό διάστημα πρέπει να συνεχιστεί η παρακολούθηση του ασθενούς.

Όσον αφορά τη χειρουργική της ιδιοπαθούς επιαμφιβληστροειδικής μεμβράνης τονίστηκε ότι η παρουσία drusen αποτελεί κακό προγνωστικό δείκτη για την έκβαση του χειρουργείου, αλλά μετεγχειρητικά παρατηρείται σχετική λειτουργική και ανατομική βελτίωση και υπάρχει κάποιο όφελος σε επιλεγμένες περιπτώσεις. Επιπρόσθετα, στις περιπτώσεις πραγματοποίησης υαλοειδεκτομής υπάρχει κίνδυνος για μετάπτωση σε νεοαγγειακή ΗΕΩ σε ποσοστό περίπου 10%, ενώ δεν φαίνεται να επιταχύνεται η εξέλιξη σε γεωγραφική ατροφία. Τέλος, έγινε αναφορά σε δύο αναδρομικές μελέτες, μια 5ετή και μια 10ετή, που έδειξαν βελτίωση της οπτικής οξύτητας ακόμη και 3 έτη μετά από αφαίρεση επιαμφιβληστροειδικής μεμβράνης.

Αποκόλληση αμφιβληστροειδούς

Η αποκατάσταση της ρηγματογενούς αποκόλλησης του αμφιβληστροειδούς μπορεί να πραγματοποιηθεί με υαλοειδεκτομή, σκληρικό μόσχευμα ή πνευματική ρετινοπηξία. Μια δημοσκόπηση του 2005-2015 του ASRS, έδειξε ότι υπάρχει μείωση της χρήσης σκληρικού μοσχεύματος από 27% σε 9%, ενώ το 2020 το 50% των χειρουργών απάντησε ότι χρησιμοποιεί την τεχνική του σκληρικού μοσχεύματος σε ποσοστό 0-10%. Η Σ. Ανδρούδη αναφέρθηκε σε μια προσέγγιση που πιθανόν να καταφέρει να σώσει το σκληρικό μόσχευμα από την εξαφάνιση. Πρόκειται για μια εναλλακτική τεχνική του σκληρικού μοσχεύματος με τη χρήση Chandelier φωτισμού, η οποία επιτρέπει την καλύτερη ορατότητα, με μόνο μειονέκτημα τα μεγαλύτερα ποσοστά ενδοφθαλμίτιδας λόγω εγκολεασμού του υαλοειδούς κατά την εξαίρεση του φωτισμού.

Στη διάλεξη του ο Ε. Λιάζος υπογράμμισε την ανάγκη ανάπτυξης ενός επιπωματικού παράγοντα στην χειρουργική του υαλοειδούς, για μόνιμη παραμονή ενδοϋαλοειδικά χωρίς να επιφέρει τις επιπλοκές του ελαίου σιλικόνης. Μια τέτοια προσπάθεια είναι η αναδιπλούμενη κάψα υαλοειδούς με έγχυση εντός αυτής σιλικόνης, αποφεύγοντας την επαφή της με τους ιστούς και με δυνατότητα μεταβολής της ποσότητας της εντός της κάψας, επιτυγχάνοντας καλύτερη ρύθμιση της ενδοφθάλμιας πίεσης. Μια νέα και πολλά υποσχόμενη προσπάθεια αποτελεί η δημιουργία συνθετικού υαλοειδούς, η οποία βασίζεται στη χρήση πολυμεριζόμενων υδρογελών και με την εκμετάλλευση της ελαστικότητα και της επιφανειακή τους τάση αποκτάται η ικανότητα επιπωματισμού. Στην παρούσα φάση γίνονται προσπάθειες για διασύνδεση των πολυμεριζόμενων υδρογελών με φυσικό τρόπο εντός της ενδοϋαλοειδικής κοιλότητας.

Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, συζητήθηκε και ο πιθανός φαρμακευτικός τρόπος αντιμετώπισης της παραγωγικής υαλοειδοαμφιβληστροειδοπάθειας. Τα αποτελέσματα φαίνεται να είναι απογοητευτικά και πιθανολογείται ότι οφείλεται στην αδυναμία πλήρους κατανόησης της παθοφυσιολογίας της νόσου. Ο Κ. Χαλιούλιας ανέφερε ότι η πιο ελπιδοφόρα φαρμακοθεραπεία την παρούσα στιγμή είναι οι πολλαπλές εγχύσεις με μεθοτρεξάτη. Μάλιστα, τα αποτελέσματα της φάσης ΙΙΙ της κλινικής δοκιμής Guard αναμένονται μέσα στο επόμενο έτος.

Αφακία- Παρεκτόπιση

Μια συνεδρία που αξίζει να αναφερθεί είναι η «Παρεκτοπίσεις ενδοφακών, οδηγός επιλογής και τεχνική που προτιμώ». Ο Π. Τρανός αρχικά περιέγραψε την τεχνική τοποθέτησης του φακού σκληρικής στήριξης Carlevale. Το βασικό μειονέκτημα αυτού του φακού είναι ότι δεν είναι πάντα διαθέσιμος, πρόβλημα που λύνεται κάνοντας το χειρουργείο σε δεύτερο χρόνο, τονίζει η Τ. Ξηρού. Στη συνέχεια, ο Ε. Παροικάκης μίλησε για την περίπτωση που υπάρχει ακέραιο πρόσθιο περιφάκιο και δύναται να τοποθετηθεί 3-piece ενδοφακός στο sulcus. Μάλιστα, στην περίπτωση αυτή δεν τίθεται θέμα διαπραγμάτευσης για επιλογή άλλου ενδοφακού, είπε χαρακτηριστικά.

Τη συζήτηση απασχόλησε αρκετά και ο φακός ιριδικής στήριξης, και κυρίως η τοποθέτηση του οπισθοϊριδικά. Πρόκειται για μια εύκολη και γρήγορη τεχνική, που δεν ταλαιπωρεί τον οφθαλμό, ενώ ταυτόχρονα προστατεύεται και το ενδοθήλιο. Βασικά μειονεκτήματα είναι ότι μπορεί να παρουσιαστεί παρεκτόπιση στο 10-15%, συσχετίζεται με περιστατικά ραγοειδίτιδας και απαιτεί ύπαρξη ιριδικού ιστού. Ο Α. Χαρώνης παρότι τόνισε ότι προτιμά την τοποθέτηση φακού ιριδικής στήριξης οπισθοϊριδικά, σχολίασε ότι δεν πρέπει να υποεκτιμάται ο φακός προσθίου θαλάμου, καθώς πλέον έχουν εξαιρετικά αποτελέσματα αν τοποθετηθούν σωστά. Βασικό μειονέκτημα ειδικά σε λανθασμένο τρόπο τοποθέτησης είναι η εμφάνιση αυξημένου κινδύνου για κερατοπάθεια και θα πρέπει να αποφεύγεται σε νέους ασθενείς.

Άλλη μια τεχνική είναι η συρραφή ενδοφακού Akreos με τη χρήση ραμμάτων Gore-Tex στο σκληρό, που επιτρέπει μικροκινήσεις κατά τη τοποθέτηση του και εμφανίζει καλύτερη επικέντρωση, αφού στηρίζεται σε τέσσερα σημεία στο σκληρό. Ο φακός αυτός θα μπορούσε να αποτελεί καλή επιλογή αλλά το κυριότερο μειονέκτημα είναι ότι πρόκειται για έναν υδρόφιλο φακό, που ενέχει τον κίνδυνο θόλωσης μετά από επέμβαση, που απαιτεί χρήση αερίου ή σιλικόνης. Υπάρχουν πολλές επιλογές, αλλά καμία δεν είναι ιδανική. Οι παράγοντες που παίζουν ρόλο ποικίλουν και χρειαζόμαστε μεγαλύτερη εμπειρία στις διάφορες τεχνικές και φακούς. Αυτό ενισχύεται και με τις αναφορές του ΑΑΟ του 2003-2020, οι οποίες δείχνουν ότι καμία τεχνική δεν φαίνεται να υπερέχει έναντι των άλλων.

Παθολογική μυωπία

Η αύξηση της μυωπίας είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο και αποτελεί ένα διεθνές δημόσιο πρόβλημα υγείας με πολλές κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις. Μάλιστα, υπολογίζεται ότι μέχρι το 2050 ένας στους δύο θα πάσχει από μυωπία, ενώ το 1/10 θα εμφανίζει υψηλή μυωπία. Ο κύριος παράγοντας που σχετίζεται με την εμφάνιση μυωπικής ωχροπάθειας είναι το αξονικό μήκος. Είναι γνωστό ότι στο 5% των ασθενών με παθολογική μυωπία θα αναπτυχθεί μυωπική χοριοειδική νεοαγγείωση και το 60% των ασθενών με μυωπική ωχροπάθεια που θα εμφανίσουν απώλεια της όρασης θα οφείλεται σε αυτή, ανέφερε χαρακτηριστικά η Ε. Χατζηράλλη. Μια άλλη αιτία απώλειας όρασης είναι η μυωπική ελκτική ωχροπάθεια και μάλιστα έχει φανεί ότι περίπου το 66% των ασθενών θα εμφανίσει σημαντική μείωση της όρασης και το 33% θα αναπτύξει οπή ωχράς πλήρους πάχους σε διάρκεια τριετίας.

Όμως, μυωπία δεν αποτελεί μόνο η αύξηση του προσθιοπίσθιου άξονα, αλλά και η ύπαρξη αλλαγών στη περιφέρεια του αμφιβληστροειδούς. Αξίζει να σημειωθεί ότι για κάθε χιλιοστό αύξησης του αξονικού μήκους έχουμε αύξηση 28% του κίνδυνου για Lattice, 44% για περιφερική αμφιβληστροειδική οπή και 25% για οποιαδήποτε περιφερική αμφιβληστροειδική αλλοίωση. Η επίπτωση της αποκόλλησης του αμφιβληστροειδούς αυξάνεται όσο αυξάνεται η μυωπία και έχει χειρότερη πρόγνωση σε σχέση με τις μη μυωπικές αποκολλήσεις, με οπτική οξύτητα <1/10 σε ποσοστό 34% και 19% αντίστοιχα.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προσέλκυσε η ομιλία του Σ. Μασέλου σχετικά με την συσχέτιση μυωπίας και ραγοειδίτιδας. Αρχικά, μίλησε για την μυωπία προκαλούμενη από την παρουσία ραγοειδίτιδας και κυρίως πρόσθιας μη κοκκιωματώδους ραγοειδίτιδας, ενώ έχει παρατηρηθεί μυωπική στροφή και στο πλαίσιο συνδρόμου Vogt-Koyanagi-Harada, καθώς και σε οπίσθια σκληρίτιδα. Συνεχίζοντας, τόνισε την πιθανότητα εμφάνισης μυωπίας από φάρμακα που λαμβάνουν οι ασθενείς για την ραγοειδίτιδα, όπως είναι οι σουλφοναμίδες (σουλφαδιαζίνη για την τοξοπλάσμωση και ακεταζολαμίδη στο ραγοειδικό οίδημα της ωχράς) και τα στεροειδή. Τα στεροειδή οδηγούν σε εμφάνιση μυωπίας λόγω της μειωμένης αντίστασης του λεπτυσμένου σκληρού σε συνδυασμό με την πιθανή αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης από την χρήση του ή μέσω της καταρρακτογόνου δράσης τους. Δεν παρέλειψε να αναφέρει τις ραγοειδίτιδες που προσβάλουν συχνότερα μύωπες και κυρίως νέες γυναίκες, όπως είναι η Στικτή χοριοειδοπάθεια των έσω στιβάδων (PIC) και η Πολυεστιακή Χοριοειδίτιδα- Πανραγοειδίτιδα (MCP), καθώς και την πιθανότητα ανάπτυξης χοριοειδικής νεοαγγείωσης σε ποσοστό 75% και 30% αντίστοιχα. Τέλος, έθεσε το ερώτημα αν η ίδια η μυωπία αποτελεί μια φλεγμονώδη διαδικασία, δεδομένου ότι υπάρχουν μελέτες που δείχνουν ότι σε οφθαλμούς με αξονικό μήκος μεγαλύτερο από 25mm η Ιντερλευκίνη-6 (IL-6) και η Μεταλλοπρωτεϊνάση-2 (MMP-2) ήταν αυξημένες, ενώ ο αγγειακός ενδοθηλιακός αυξητικός παράγοντας (VEGF) ήταν μειωμένος σε σχέση με τους οφθαλμούς με αξονικό μήκος μικρότερο από 25mm. Ανέφερε ότι αυτή η χρόνια υποκλινική φλεγμονή πιθανόν να παίζει ρόλο στην επιμήκυνση του οφθαλμού.

Δυστροφίες Αμφιβληστροειδούς

Μια πολύ ενδιαφέρουσα συνεδρία ήταν η «Δυστροφίες: το ταξίδι της διάγνωσης» με συντονίστρια την Κ. Καραθάνου. Οι δυστροφίες του αμφιβληστροειδούς είναι σπάνιες με συχνότητα 1/3000 και αφορούν συνήθως νέα άτομα και κυρίως παιδιά. Για το λόγο αυτό είναι απαραίτητη η πρώιμη διάγνωση, βοηθώντας έτσι στην κατάλληλη διαχείριση και πρώιμη εκπαίδευση των ασθενών, συμβάλλοντας στην βελτίωση της ποιότητας της ζωής τους. Έμφαση δόθηκε στη σημασία της ορθής λήψης ιστορικού, στην ύπαρξη θετικού οικογενειακού ιστορικού, στον απεικονιστικός έλεγχος με αυτοφθορισμό- OCT, στον ηλεκτροφυσιολογικός έλεγχος της όρασης και οδηγήθηκε στο συμπέρασμα πως όλα αυτά πρέπει να έρχονται σε συμφωνία μεταξύ τους και τελικά με την γενετική διάγνωση. Ιδιαίτερα ενδιαφέρον προκάλεσε μια πρόσφατη μελέτη, που παρουσιάστηκε από την Σ. Καμακάρη, σχετικά με την παγκόσμια συχνότητα φορείας και του γενετικού επιπολασμού των αυτοσωμικών υπολειπόμενων κληρονομικών παθήσεων του αμφιβληστροειδούς, η οποία εξέτασε 138.000 άτομα και 187 γονίδια, και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι 1 στα 2,8 άτομα φέρει γονίδιο με μετάλλαξη υπολειπόμενου γονιδίου δυστροφίας αμφιβληστροειδούς. Ανέφερε, μάλιστα, ότι οι συγγραφείς εκτιμούν ότι ο μισός πληθυσμός του κόσμου είναι φορέας για τουλάχιστον μια τέτοια μετάλλαξη.

Τεχνητή νοημοσύνη

Η χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης πλέον είναι αναγκαία σε όλους τους τομείς της ζωής, για τη διαχείριση και την επεξεργασία του τεράστιου όγκου δεδομένων και τη λήψη κρίσιμων αποφάσεων. Η πλειοψηφία των εφαρμογών της στην οφθαλμολογία επικεντρώνεται στη διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, στην ΗΕΩ, στο γλαύκωμα και στον καταρράκτη. Ακόμη φαίνεται ότι θα συμβάλλει σημαντικά και σε άλλες νόσους, όπως η Αμφιβληστροειδοπάθεια της Προωρότητας. Συγκεκριμένα, ο Μ. Κανάκης αναφέρθηκε σε έναν αλγόριθμο για την ταξινόμηση της Αμφιβληστροειδοπάθειας της Προωρότητας (ΑτΠ), ο οποίος όμως δεν έχει λάβει ακόμη έγκριση από τον FDA, επειδή υπάρχουν κάποια ζητήματα ηθικά, νομικά, αποζημίωσης, κανονισμών κ.α. που απαιτούν την επίλυση τους πριν την έγκριση του. Η ανάγκη για την ανάπτυξη του αλγορίθμου i-Rop, με σκοπό την αυτοματοποιημένη κατηγοριοποίηση της ΑτΠ, έγινε αντιληπτή όταν ζητήθηκε σε 34 μέλη της Διεθνής Ταξινόμησης της ΑτΠ (ICROP) να κατηγοριοποιήσουν δύο ομάδες εικόνων, ως προς το στάδιο της νόσου και την ύπαρξη νόσου plus, και τα επίπεδα συμφωνίας μεταξύ τους ήταν αρκετά χαμηλά.

Γονιδιακή θεραπεία

Η γονιδιακή θεραπεία είναι ένα πεδίο που κερδίζει έδαφος όλο και περισσότερο και αποτελεί το μέλλον των θεραπειών ποικίλων νόσων. Το RGX-314 αναπτύσσεται ως μια πιθανή θεραπεία της νεοαγγειακής μορφής της ΗΕΩ, αλλά και της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας. Μελέτες δείχνουν ότι η χορήγηση του, υποαμφιβληστροειδικά ή υπερχοριοειδικά, σε ασθενείς με νεοαγγειακή ΗΕΩ μείωσε κατά 70% το φόρτο θεραπείας κατά τον πρώτο χρόνο, ενώ η χορήγηση του υπερχοριοειδικά σε ασθενείς με διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, που δεν εμφανίζουν ταυτόχρονα διαβητικό οίδημα ωχράς, οδήγησε σε 33% βελτίωση της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας μεγαλύτερη ή ίση δύο σταδίων. Από την άλλη, μελέτες για το ADVM-022, έναν φορέα γονιδιακής θεραπείας που έχει σχεδιαστεί για συνεχή χορήγηση αφλιμπερσέπτης, έδειξαν ότι στο 60% των ασθενών δεν απαιτήθηκε άλλη ενδοϋαλοειδική έγχυση τον πρώτο χρόνο και η ετήσια ανάγκη για θεραπεία μειώθηκε κατά 85%, μετά από μια μόνο ενδοϋαλοειδική έγχυση. Δυστυχώς, η εταιρία ανακοίνωσε ότι δεν θα συνεχίσει περαιτέρω μελέτες του ADVM-022 σε ασθενείς με ΔΟΩ, έπειτα από ένα σοβαρό επεισόδιο υποτονίας.

Νέα φάρμακα και τεχνολογίες

Νέες τεχνολογίες στη μοριακή δομή έχουν επιφέρει ενθαρρυντικά αποτελέσματα ως συμπληρωματική θεραπεία στην Anti-VEGF θεραπεία με στόχο τον πιο παρατεταμένο χρόνο δράσης τους στη νεοαγγειακή μορφή της ΗΕΩ, αλλά και το Διαβητικό Οίδημα της ωχράς (ΔΟΩ). Η χρήση των πολυμερών παρατεταμένης αποδέσμευσης και συγκεκριμένα της KSI-301 στη νεοαγγειακή μορφή της ΗΕΩ έδειξε ότι, με μια μόνο ενδοϋαλοειδική έγχυση μετά τη δόση εφόδου, το 78% των ασθενών παρέμεινε σε ανά 4μηνη θεραπεία, ενώ της OPT-302, σε ασθενείς με ανθεκτικό στη θεραπεία ΔΟΩ, έδειξε ότι το 53% των ασθενών είχε βελτίωση της οπτικής οξύτητας μεγαλύτερη των 5,5 γραμμάτων την 12^η εβδομάδα.

Επιπλέον, ένα νέο φάρμακο έλαβε έγκριση από τον FDA για τη νεοαγγειακή ΗΕΩ και το ΔΟΩ. Το Faricimab είναι ένα μονοκλωνικό αντίσωμα που στοχεύει δύο ξεχωριστές οδούς, της αγγειοποιητίνης ΙΙ και του VEGF-A. Με βάση τις κλινικές δοκιμές φάσης ΙΙΙ YOSEMITE και RHINE, που αφορούν ασθενείς με ΔΟΩ, το Faricimab δεν έχει κατώτερο όφελος στην οπτική οξύτητα σε σύγκριση με την αφλιμπερσέπτη και προκαλεί μεγαλύτερη μείωση του κεντρικού πάχους του αμφιβληστροειδούς. Περισσότεροι από το 70% των ασθενών παρέμειναν σε σχήμα με μεσοδιάστημα 12-16 εβδομάδες και περίπου το 50% των ασθενών σε σχήμα με μεσοδιαστήμα 16 εβδομάδων, ενώ αναφορικά με την ΗΕΩ, οι κλινικές δοκιμές TENAYA και LUCERNE, έδειξαν συγκρίσιμο αποτέλεσμα με την αφλιμπερσέπτη στην αλλαγή της οπτικής οξύτητας, με το 80% των ασθενών να παραμένει σε μεσοδιάστημα 12 με 16 εβδομάδες και το 45% σε μεσοδιάστημα 12 εβδομάδες. Τα αποτελέσματα αυτά είναι αρκετά ελπιδοφόρα, καθώς πρόκειται για μια θεραπεία με όμοια δράση με την αφλιμπερσέπτη, αλλά με μεγαλύτερη διάρκεια.

Ο Σ. Κανελλόπουλος έκανε λόγο για τους Biosimilars, βιολογικούς παράγοντες με υψηλή δομική ομοιότητα με τους αντίστοιχους βιολογικούς παράγοντες, οι οποίοι έχουν ήδη εγκριθεί για θεραπεία και ανέφερε την μικρή ανησυχία που υπάρχει για πιθανή ανάπτυξη ανοσοαντιγονικότητα λόγω της ανομοιότητας στη μοριακή δομή σε σχέση με τα αντίστοιχα εγκεκριμένα. Όπως φαίνεται, πρόκειται να απασχολήσουν την οφθαλμολογική κοινότητα για αρκετό χρονικό διάστημα, καθώς εταιρείες ετοιμάζονται να παρουσιάσουν Biosimilars της ρανιμπιζουμάμπης, αφλιμπερσέπτης ακόμη και της μπεβασιζουμάμπης.

Πρόσφατη έγκριση από τον FDA για ασθενείς με Υγρή μορφή ΗΕΩ έλαβε το Port Delivery System (PDS), ένα σύστημα παρατεταμένης χορήγησης φαρμάκου. Η συσκευή αυτή τοποθετείται χειρουργικά στην πριονωτή περιφέρεια με σκοπό την συνεχή απελευθέρωση του φαρμακολογικού παράγοντα με παθητική διάχυση. Η ανανέωση του φαρμάκου μπορεί να γίνει εύκολα στο πλαίσιο ιατρείου, αναφέρει η Δ. Τζέτζη.

Τέλος, δεν θα μπορούσε να μην γίνει λόγος για την Οπτογενετική θεραπεία (Optogenetics). Ο A. Sahel ανέλυσε τον τρόπο λειτουργίας της οπτογενετικής θεραπείας και ανακοίνωσε τα ευοίωνα αποτελέσματα της, στη θεραπεία ασθενούς με μελαγχρωστική αμφιβληστροειδοπάθεια. Μάλιστα, ο Σ. Κανελλόπουλος αναφερόμενος σε αυτή σχολίασε το πόσο έξυπνη σκέψη αποτελεί η ενδοϋαλοειδική έγχυση φορτίου με γονίδιο, που τροποποιεί τη λειτουργία των γαγγλιακών κυττάρων, με σκοπό την παράκαμψη των εκφυλισμένων φωτοϋποδοχέων και την αποστολή του φωτεινού σήματος στον εγκέφαλο μέσω της οπτικής οδού. Χαρακτηριστικά ανέφερε, αυτό που αναμένεται είναι να καταφέρουμε να περάσουμε από την θεωρία στην πράξη.